Λισσός

Η Λισσός είναι αρχαία πόλη, κτισμένη σε μια μικρή κοιλάδα ανάμεσα στην αρχαία Συία (σημερινή Σούγια) και την Παλαιόχωρα, στη νότια ακτή του Νομού Χανίων.

Η Λισσός, ήταν λιμάνι της δωρικής πόλης Έλυρος, που βρισκόταν κοντά στο σημερινό χωριό Ροδοβάνι.

Τόσο η Έλυρος όσο και τα δυο λιμάνια της, Σούγια και Λισσός, άκμασαν στην Ελληνιστική, Ρωμαϊκή και Α΄ Βυζαντινή περίοδο έως και τον 9ο αιώνα που καταστράφηκαν από τους Σαρακηνούς Άραβες, που έφτασαν σε μεγάλους αριθμούς από την Ισπανία.
Η Λισσός στην αρχαιότητα ήταν γνωστή για το περίφημο Ασκληπιείο της, όπου θεραπεύονταν ασθενείς όχι μόνο από όλη την Κρήτη αλλά ακόμη και πέρα από την ελληνική επικράτεια χάρη στα ιαματικά νερά της περιοχής. Τα ιαματικά αυτά νερά πηγάζουν ακόμα.
Το Ασκληπιείο καταστράφηκε από μεγάλο σεισμό, αλλά σώζεται το ψηφιδωτό πάτωμα του που απεικονίζει ζώα και γεωμετρικά σχήματα.

Στη Λισσό βρέθηκαν περίφημα αγάλματα του Ασκληπειού, της Θεάς Υγείας και του Πλούτωνα, που σήμερα εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Χανίων, όπως και τα υπόλοιπα από τα 20 αγάλματα που βρέθηκαν εδώ.
Σε καμιά άλλη πόλη στην Κρήτη δεν βρέθηκαν τόσα αγάλματα, εκτός από την Γόρτυνα, την πρωτεύουσα της Κρήτης επί Ρωμαίων.
Αυτό μαζί με το ότι διέθετε και δικό της χρυσό της νόμισμα δείχνει πόσο ανεπτυγμένη ήταν η πόλη. Το νόμισμα της Λισσού παρίστανε από τη μια πλευρά την κεφαλή της θεάς Άρτεμις και από την άλλη ένα δελφίνι.

Μια βόλτα στην κοιλάδα της Λισσού θα σας εντυπωσιάσει, καθώς η περιοχή είναι διάσπαρτη με αρχαία ερείπια, όπως κιονόκρανα, βάσεις κτιρίων και κομμάτια μαρμάρων.

Θα δείτε και το Ρωμαϊκό νεκροταφείο με τους καμαροσκέπαστους τάφους που βρίσκονται στην δυτική πλαγιά (μοιάζουν με μικρά σπιτάκια) αλλά και απομεινάρια από το Ρωμαϊκό θέατρο.

Από τα βυζαντινά χρόνια, σώζονται δύο ναοί, και οι δύο χτισμένοι πάνω σε ερείπια παλαιοχριστιανικών ναών.

Ο πρώτος ναός, ο ναός του Αγίου Κήρυκου, βρίσκεται κοντά στο σημείο του θεάτρου και του Ασκληπιείου, στην δυτική πλευρά του χείμαρρου. Εορτάζει στις 15 Ιουλίου. Από το προηγούμενο βράδυ, οι προσκυνητές φτάνουν είτε από το μονοπάτι είτε με βάρκα από τη Σούγια, μένουν εδώ, παρακολουθούν τη λειτουργία και διασκεδάζουν στο γλέντι που στήνεται.
Ο Άγιος Κήρυκος θανατώθηκε σε ηλικία μόλις 3 ετών μαζί με την μητέρα του Αγία Ιουλίττα, από τον ηγεμόνα της πόλης Ταρσός στη Μικρά Ασία την εποχή των μεγάλων διωγμών των χριστιανών από τον Ρωμαίο αυτοκράτορα Διοκλητιανό.

Ο δεύτερος ναός, ο ναός της Παναγίας βρίσκεται στο αριστερό μέρος της παραλίας.
Είναι εμφανές ότι κατά την ανέγερσή του χρησιμοποιήθηκαν υλικά αρχαίων οικοδομημάτων της Λισσού.

Η πρόσβαση στην αρχαία Λισσό γίνεται είτε από το μονοπάτι Ε4 από την Παλαιόχωρα ή μέσω του φαραγγιού της Λισσού, που ξεκινάει από τη Σούγια, είτε με βάρκα από τη Σούγια που σας αφήνει στην όμορφη παραλία του Αγίου Κήρυκου, αλλά και μέσω χωματόδρομου από το Προδρόμι.

Η Λισσός έχει ανοργάνωτη δική της παραλία με χοντρά βότσαλα για να απολαύσετε ένα δροσερό μπάνιο.

Οδηγίες - Χάρτης